Μια από τις πιο συχνές ερωτήσεις των νέων γονιών είναι: «Κακομαθαίνει το μωρό αν το παίρνω συχνά αγκαλιά;». Κι αυτό γιατί οι νέοι γονείς ακούν συχνά από συγγενικά ή φιλικά τους πρόσωπα καλοπροαίρετα σχόλια του τύπου: «αν παίρνεις αγκαλιά το μωρό σου κάθε φορά που κλαίει, θα το κακομάθεις» ή «πρόσεχε, θα κακομάθει αν το ταΐζεις κάθε φορά που δείχνει να πεινάει», ή ακόμη «να μάθει να κοιμάται μόνο του, μην το βάλετε στο κρεβάτι σας, δε θα μπορέσετε μετά να το βγάλετε».
Τα σχόλια αυτά δε θα μπορούσαν να απέχουν περισσότερο από την πραγματικότητα. Αυτό που έχουν δείξει όλες οι μέχρι τώρα σχετικές μελέτες και που υποστηρίζουν οι ειδικοί επιστήμονες είναι ότι κατά τους πρώτους μήνες ζωής, το μωρό ΔΕΝ μπορεί να κακομάθει αν το παίρνετε συχνά στην αγκαλιά σας, το ταΐζετε κάθε φορά που δείχνει να πεινάει και γενικά καλύπτετε έγκαιρα και επαρκώς τις ανάγκες του. Κατά τους πρώτους μήνες ζωής, δεν μπορείτε και δεν πρέπει να προσπαθήσετε να επιβάλετε στο βρέφος κανόνες ούτε να το υποχρεώσετε να φάει ή να κοιμηθεί αν δε θέλει. Απαντώντας, όμως, κάθε φορά στο κλάμα του και παίρνοντάς το αγκαλιά όσο συχνότερα μπορείτε, αρχίζετε να διαμορφώνετε έναν κώδικα επικοινωνίας και να καλύπτετε επαρκώς τις ανάγκες του.
Τα μωρά κλαίνε γιατί έχουν συγκεκριμένες βασικές ανάγκες
Τα βρέφη είναι σε απόλυτη επαφή με τις ανάγκες τους: ξέρουν πότε πεινάνε και πόσο, ξέρουν πότε φοβούνται, πότε κρυώνουν ή ζεσταίνονται, πότε πονάνε, πότε έχουν ανάγκη από τρυφερότητα, αγάπη και στοργή. Στην ηλικία αυτή οι ανάγκες τους ταυτίζονται με τις επιθυμίες τους. Δουλειά των γονιών είναι να ακολουθούν το ένστικτό τους και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του μωρού όσο καλύτερα και πιο άμεσα μπορούν.
Μην προβληματίζεστε για το τι μπορείτε να επιτρέψετε και τι όχι, αλλά αντίθετα, αναρωτηθείτε:
«Τι χρειάζεται και τι μπορώ να του προσφέρω;». Επικεντρωθείτε στις ανάγκες που φαίνεται να έχει το συγκεκριμένο μωρό, τη συγκεκριμένη στιγμή, στο συγκεκριμένο χώρο, που δεν είναι απαραίτητα όπως τις περιμένατε, όπως τις λένε τα βιβλία ή η πείρα σας από προηγούμενο μωρό. Μια τέτοια άμεση κάλυψη των αναγκών του βρέφους, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να το κακομάθει. Αντίθετα, όταν ανταποκρίνεστε στο κλάμα του μωρού με το οποίο εκφράζει κάποιες από τις ανάγκες του, το μαθαίνετε να αισθάνεται ασφάλεια και αυτοπεποίθηση. Τα συναισθήματα αυτά το βοηθούν να κλαίει όλο και λιγότερο καθώς μεγαλώνει και να αποκτά όλο και μεγαλύτερη αυτάρκεια και ανεξαρτησία. Σαφώς θα υπάρξουν και στιγμές που δε θα μπορείτε να ανταποκριθείτε άμεσα αλλά όσο περισσότερες φορές τα καταφέρνετε, τόσο πιο σύντομα το μωρό σας θα αρχίσει να μειώνει το κλάμα που οφείλεται σε ανασφάλεια.
Τα οφέλη της αγκαλιάς για τα βρέφη (αλλά και για τα μεγαλύτερα παιδιά) έχουν φανεί από πολλές μελέτες: η συχνή αγκαλιά στα βρέφη μειώνει το στρες και ρίχνει τα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα τους, ενισχύει την άμυνα του οργανισμού ενάντια σε ασθένειες και οικοδομεί αίσθημα ασφάλειας με αποτέλεσμα να εξελίσσονται σε παιδιά λιγότερο επιθετικά και ανασφαλή και περισσότερο συνεργάσιμα και πειθαρχημένα. Το παιδί που έχει γεμίσει από ασφάλεια και φροντίδα το πρώτο διάστημα της ζωής του που η ύπαρξη του είναι ευάλωτη και που έχει καταγράψει μέσα του ότι αυτό που νιώθει είναι έγκυρο, είναι ο ενήλικας που δε θα ζει με το φόβο του αύριο, που θα διεκδικεί αυτό που θέλει, που θα
τολμάει να είναι ευτυχισμένος και δε θα νιώθει ενοχές γι αυτό.
Τα μικρά βρέφη δεν είναι χειριστικά
Από πολλούς γονείς εκφράζεται η άποψη ότι το κλάμα του μωρού είναι προσπάθεια να τους
χειριστεί και μέσο για να πετύχει αυτό που θέλει. Όσο έξυπνο και αν θεωρούν ότι είναι το μωρό τους, είναι αδύνατο σ’ αυτήν την ηλικία να κάνει την παρακάτω λογική σκέψη: «επειδή κλαίω, η μαμά ή ο μπαμπάς με παίρνει αγκαλιά κι επομένως την επόμενη φορά θα κλάψω ώστε να πετύχω το στόχο μου, δηλαδή την αγκαλιά».
Να ξεκαθαρίσουμε βέβαια ότι τα παραπάνω αφορούν νεογνά και μωρά στην πρώτη βρεφική ηλικία δηλαδή μέχρι την ηλικία των 5-6 μηνών.
Περνώντας τους έξι μήνες και μεγαλώνοντας προς την ηλικία των 9-12 μηνών, το παιδί αρχίζει να συνειδητοποίει ότι πολλές από τις επιθυμίες του δεν ταυτίζονται με τις ανάγκες του. Για παράδειγμα, ένα βρέφος 11 μηνών μπορεί να αρχίσει να κλαίει για να κερδίσει το αγαπημένο του μπισκότο ενώ δεν έχει φάει το φαγητό του ή για να του επιτρέψετε να χτυπάει το τηλέφωνο πάνω στο τραπέζι. Πλέον, το κλάμα παύει να αποτελεί μέσο έκφρασης αναγκών αλλά αρχίζει να γίνεται χειριστικός μηχανισμός με τον οποίο το παιδί προσπαθεί να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του.
Στις ηλικίες αυτές πρέπει να συνεχίσετε να παίρνετε το παιδί σας αγκαλιά και να του δείχνετε την αγάπη σας ενώ παράλληλα θέτετε σταδιακά όρια και κανόνες. Έτσι θα του δείχνετε ότι το αγαπάτε απέραντα χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι θα υποκύπτετε σε κάθε κλάμα του.
Ωστόσο, μέχρι το μωράκι σας να φτάσει σ’ αυτή την ηλικία, να είστε σίγουροι και σίγουρες ότι όσο περισσότερο ανταποκρίνεστε στο κλάμα του καλύπτοντας τις ανάγκες του και όσο
περισσότερο το κρατάτε στην αγκαλιά σας δείχνοντάς του απέραντη αγάπη, τόσο περισσότερο θα το ηρεμείτε με αποτέλεσμα τη σταδιακή μείωση του κλάματός του.
Αναστάσιος Σέρμπης, Παιδίατρος
