Τι είναι το υπερηχογράφημα;
Το υπερηχογράφημα του μαστού είναι μία εξαιρετικά χρήσιμη διαγνωστική εξέταση. Είναι μία εικόνα που παίρνουμε όταν ένας ήχος με συχνότητα τόσο ψηλή που δεν την ακούει το ανθρώπινο αυτί (υπέρηχος) περνάει μέσα από το μαστό. Τα διάφορα τμήματα του μαστού απορροφούν ή αντανακλούν τον υπέρηχο ανάλογα με την ηχητική τους πυκνότητα. Άλλη ηχητική πυκνότητα έχουν οι αδένες και οι πόροι του μαστού και άλλη το λίπος. Έτσι παίρνουμε ποικίλες εικόνες τομών του μαστού, καθώς το ακουστικό κύμα περνάει μέσα από ένα ηχητικά διαπερατό μόρφωμα ή αντανακλάται από ένα ηχητικά αδιαπέραστο. Το υπερηχογράφημα μαστών πρέπει να γίνεται από ειδικευμένο ακτινολόγο. Πολλές ειδικότητες όμως το χρησιμοποιούν υποβοηθητικά, ως προέκταση του χεριού τους (καρδιολόγοι, γυναικολόγοι, αγγειοχειρουργοί, διαβητολόγοι, μαστολόγοι, ενδοκρινολόγοι κλπ.).
Σε τι χρησιμεύει το υπερηχογράφημα και πότε ενδείκνυται;
Το υπερηχογράφημα χρησιμοποιείται ως συμπλήρωμα της μαστογραφίας και όχι ως υποκατάστατό της. Μπορεί εύκολα να διαχωρίσει συμπαγή μορφώματα (μεγάλη πιθανότητα κακοήθειας) από κυστικά μορφώματα (ελάχιστη πιθανότητα κακοήθειας). Μπορεί επίσης να περιγράψει αν τα όρια ενός συμπαγούς μορφώματος είναι ομαλά (μικρή πιθανότητα κακοήθειας) ή ανώμαλα (μεγάλη πιθανότητα). Μπορεί δηλαδή να μας πει ότι ένα ογκίδιο που ψηλαφούμε είναι συμπαγές και με ανώμαλη παρυφή, αλλά δεν μπορεί να θέσει τη διάγνωση με βεβαιότητα, γιατί δεν είναι παρά μια ακτινολογική εξέταση, δηλαδή μια εικόνα. Μπορεί όμως να βοηθήσει στη λήψη βιοψίας από μόρφωμα που δεν ψηλαφάται αλλά φαίνεται στο υπερηχογράφημα, κατευθύνοντας τη βελόνα μέσα στο μόρφωμα. Επιβεβαίωση της διαγνώσεως γίνεται μόνο με το μικροσκόπιο, αν γίνει παρακέντηση ή αφού αφαιρεθεί χειρουργικά ένα ογκίδιο. Μέχρι τότε, όλες οι εξετάσεις είναι απλώς ενδεικτικές αλλά όχι αποδεικτικές.
Υπάρχουν κίνδυνοι από το υπερηχογράφημα;
Μετά από δεκαετίες στη χρήση του μπορούμε σήμερα με βεβαιότητα να πούμε ότι το υπερηχογράφημα είναι μία ακίνδυνη διαγνωστική μέθοδος, αφού έχει αποδειχθεί ότι αυτός ο υπέρηχος δεν βλάπτει τα κύτταρα. Μπορεί λοιπόν να χρησιμοποιηθεί άφοβα και όποτε χρειάζεται, σε γυναίκες κάθε ηλικίας, όπως εξάλλου χρησιμοποιείται άφοβα εδώ και δεκαετίες για τον έλεγχο του εμβρύου στις εγκύους.
Γιατί να μην κάνουν οι γυναίκες υπερηχογράφημα αντί για μαστογραφία αφού το υπερηχογράφημα είναι εντελώς ακίνδυνο;
Γιατί δεν έχει τις ίδιες διαγνωστικές ικανότητες με τη μαστογραφία. Το υπερηχογράφημα δεν ανιχνεύει τις μικροαποτιτανώσεις, οι οποίες αποτελούν συχνή εκδήλωση του αρχόμενου καρκίνου του μαστού. Συνεπώς δεν πρέπει να το μεταχειριζόμαστε ως μέθοδο μαζικού προληπτικού πληθυσμιακού ελέγχου. Το χρησιμοποιούμε συνήθως επικουρικά για να εκτιμήσουμε κι από άλλη σκοπιά ένα μαστογραφικό ή ψηλαφητικό εύρημα στο μαστό, π.χ. για να ξεχωρίσουμε τα κυστικά από τα συμπαγή ογκίδια. Επίσης το χρησιμοποιούμε σε νέες γυναίκες, όπου δεν ενδείκνυται η μαστογραφία διότι ο μαστός τους είναι πολύ πυκνός και η μαστογραφία δυσκολεύεται να τον «διαβάσει».
Μαστολόγος – Χειρουργός Μαστού Γιάννης Π. Φύσσας
