Τα παιδιά μπαίνοντας στην εφηβεία έρχονται αντιμέτωπα με δεκάδες αλλαγές στο σώμα και την ψυχοσύνθεσή τους και, μοιραία, δυσκολεύονται πολύ να συγκρατήσουν και να διαχειριστούν τις εκρήξεις θυμού, απογοήτευσης και -ας μην ξεχνιόμαστε- ορμονών. Διεκδικώντας μια ισότιμη θέση ανάμεσα στους ενήλικες, αλλά έχοντας ακόμη σκέψη και… ταπεραμέντο παιδικό, ο μέσος έφηβος θα φωνάξει, θα βρίσει, θα κοπανήσει με οργή την πόρτα, θα βάλει τα ακουστικά του και δεν θα ξαναμιλήσει για ώρες, θα κλάψει γοερά επειδή κανείς δεν το καταλαβαίνει και θα αντιμετωπίσει τους γονείς του σαν αυταρχικούς μονάρχες με σαδιστικές τάσεις.
Ο θυμός και οι εκρήξεις εκνευρισμού είναι φαινόμενα απόλυτα αναμενόμενα στην εφηβεία. Τι πρέπει, όμως, να κάνουν οι γονείς, όταν γίνονται δέκτες των εφηβικών πυρών;
ΔΩΣΤΕ ΤΟΥ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟ
Δεν χρειάζεται να είστε ετοιμοπόλεμοι και μαχητικοί κάθε φορά που το παιδί ξεσπά σε φωνές. Επιλέξτε προσεκτικά τις «μάχες» σας και, αν η μπόρα δεν είναι πολύ δυνατή, αφήστε την να περάσει αμαχητί. Θα φωνάξει, θα κλειστεί στο δωμάτιό του και -αν μη τι άλλο- όταν πεινάσει, θα βγει. Ενίοτε η μοναξιά και οι προσωπικές σκέψεις είναι οι καλύτεροι σύμβουλοι.
ΕΞΗΓΗΣΤΕ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ ΟΤΙ ΤΑ ΝΕΥΡΑ ΤΟΥ, ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ
Δώστε στο παιδί να καταλάβει γιατί οι φωνές και οι προσβολές που ενδεχομένως εκτοξεύει είναι ξεκάθαρα εναντίον του. Εξηγήστε του ότι μ’ αυτή τη συμπεριφορά, χάνετε την εμπιστοσύνη σας σ’ αυτό και, ως εκ τούτου, την διάθεσή σας να παραχωρήσετε προνόμια. Καταστήστε σαφές ότι δεν πρόκειται για κάποιο παιχνίδι εξουσίας, αλλά για απλή λογική που ισχύει σε κάθε ενήλικη σχέση. Μπορείτε, επί παραδείγματι, να του πείτε ότι «Αν συμπεριφέρεσαι έτσι, δεν μπορώ να σε αντιμετωπίσω σοβαρά και να σου επιτρέψω να πας στο Χ πάρτι που μου ζητάς».
ΜΙΛΗΣΤΕ ΤΟΥ ΑΝΟΙΧΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ ΣΑΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ
Δεν εννοούμε να γίνεται δραματικοί -πόσο μάλλον να προσπαθήσετε να «φορτώσετε» το γιο ή την κόρη σας με ενοχές- αλλά να ομολογήσετε την ειλικρινή σας ενόχληση και στενοχώρια, όταν γίνεστε αποδέκτες φωνών ή προσβολών. Για παράδειγμα: «Όποιος κι αν μου μιλούσε μ’ αυτό τον τρόπο, θα με έκανε να στενοχωρηθώ. Μου είναι πολύ δύσκολο όταν μου συμπεριφέρεσαι έτσι. Σκέψου το.»
ΧΙΟΥΜΟΡ: ΕΝΑΣ ΑΣΣΟΣ ΣΤΟ ΜΑΝΙΚΙ ΣΑΣ
Το παιδί σας είναι αρκετά μεγάλο για να καταλάβει τη λεπτή ειρωνεία, αλλά και για να «σκάσει» ένα χαμόγελο όταν χρησιμοποιήσετε χιούμορ για να αποφορτίσετε την κατάσταση. Αν αρχίσει να μιλάει άκομψα και χοντροκομμένα, λέγοντας κακίες με τόνο σκληρό, μπορείτε να του πείτε χαμογελαστά «Ποιος είσαι και τι έκανες στον γιο μου;» ή οτιδήποτε πιστεύετε ότι είναι ικανό να αποσυμφορήσει κάπως το κλίμα.
ΘΕΣΤΕ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΛΕΣΤΕΙΤΕ ΤΗ ΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥ
Διατηρώντας την ψυχραιμία σας, προσπαθήστε να κατευθύνετε στον σωστό δρόμο τη σκέψη του. Ρωτήστε το «Σου αρέσει ο εαυτός σου, όταν μιλάς έτσι;» ή «Πιστεύεις ότι εσύ θα άφηνες την 14χρονη κόρη σου να πάει μόνη της εκδρομή;» ή «Εσύ θα μιλούσες/ θα διαπραγματευόσουν με κάποιον που συμπεριφέρεται όπως εσύ σε ‘μενα αυτή τη στιγμή;». Όσο δύσκολο κι αν είναι, προσπαθήστε να μην είστε εριστικοί και ειρωνικοί. Διατηρήστε τον τόνο της φωνής σας χαλαρό και το ύφος σας ήπιο.
ΣΚΕΦΤΕΙΤΕ ΤΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΝΑ ΕΧΕΙ ΔΙΚΙΟ
Δεν είναι καθόλου απίθανο, μία στις τόσες ο θυμός του εφήβου να είναι δικαιολογημένος και από.. κεκτημένη ταχύτητα να χάσει το δίκιο του. Επομένως, προσπαθήστε να ζυγίσετε με νηφαλιότητα τις επιλογές σας και, αν είναι δυνατό, να κάνετε παραχωρήσεις. Αν οι κανόνες σας είναι ακατανόητοι, μην περιμένετε από ένα έλλογο, σκεπτόμενο ον να τους ακολουθήσει τυφλά. Δεν είστε τέλειοι και δεν πειράζει να αναθεωρείτε πού και πού.
ΠΕΙΤΕ ΕΝΑΝ «ΚΑΛΟ ΛΟΓΟ» ΟΤΑΝ ΑΝΤΙΔΡΑΕΙ ΩΡΙΜΑ
Για να πετύχετε την επιθυμητή συμπεριφορά, πρέπει να την επικροτείτε και να την ενθαρρύνετε. Επαινέστε τις σπάνιες στιγμές μεγαλείου και ωριμότητας που θα δείξει το παιδί –άλλωστε, ένα απ’ τα κλασικότερα παράπονα όλων των ανθρώπων είναι ότι τα «καλά» τους, ποτέ δεν αναγνωρίζονται, ενώ οι κακές συμπεριφορές και τα λάθη γράφονται σε μάρμαρο.
ΕΣΕΙΣ ΕΙΣΤΕ Ο ΕΝΗΛΙΚΑΣ, ΦΕΡΘΕΙΤΕ ΜΕ ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ
Οι απειλές και οι φωνές θα καταφέρουν μόνο να σας «ρίξουν» στο επίπεδο του παιδιού. Θυμηθείτε ότι είστε εσείς που φέρετε την ευθύνη να δώσετε το καλό παράδειγμα, λύνοντας με ηρεμία και λογική τα προβλήματα που ανακύπτουν. Κάνοντας αντίποινα και επιστρέφοντας τις «κακές κουβέντες» και τις φωνές, περνάτε το μήνυμα ότι η αυτού του είδους η επικοινωνία είναι επιθυμητή. Με το να λέτε «μην γίνεσαι επιθετικός!» σε επιθετικό τόνο, είστε -το λιγότερο- μη πειστικοί. Με σταθερότητα και αυστηρότητα στη φωνή και τις πράξεις, θα καταφέρετε πολύ περισσότερα απ’ ότι με το θυμό –αυτό δεν είναι άλλωστε το μήνυμα που θέλετε να του περάσετε;
