Ένα βοηθητικό άρθρο για όλους τους γονείς.
Μελέτες έχουν δείξει ότι αρκετά παιδάκια κατά τον πρώτο μήνα της φοίτησής τους στον παιδικό σταθμό, παρουσιάζουν συμπτώματα ανησυχίας και ταραχής. Οι πιο συνήθεις προβληματικές εκδηλώσεις στα παιδιά αυτά είναι: τα νευρικά τικ, το βούρκωμα των ματιών και τα κλάματα, η νευρομυϊκή υπερένταση και η έλλειψη φυσικής άνεσης στις κινήσεις και στάσεις του σώματος, έκδηλα σημάδια άγχους στο πρόσωπο, το αφηρημένο βλέμμα, η αποφυγή των άλλων παιδιών κ.ά. Όμως, γρήγορα τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν και τελικά, μέχρι το τέλος της τέταρτης εβδομάδας, καθώς όλα τα παιδιά -εκτός ελάχιστων περιπτώσεων- έχουν προσαρμοστεί ικανοποιητικά στο καινούριο τους περιβάλλον.
Η ετοιμότητα των γονιών να αποχωριστούν το παιδί τους, είναι εξίσου σημαντική για την προσαρμογή του παιδιού στο νηπιαγωγείο όσο και η ετοιμότητα του ίδιου του παιδιού. Γι’ αυτόν τον λόγο στην περίοδο αυτή της προσαρμογής, πολλά εξαρτώνται από τη στάση των γονέων, και ιδιαίτερα της μητέρας, απέναντι στην απόφαση να σταλεί το παιδί στο νηπιαγωγείο. H μητέρα, για παράδειγμα, μπορεί να νιώσει ότι το παιδί της, μένοντας σπίτι, είναι πολύ μόνο του, ότι δεν έρχεται σε επαφή και δεν συναναστρέφεται με παιδάκια της ηλικίας του. Ή μπορεί να εντάξει το παιδί στο σταθμό, γιατί πρέπει να δουλέψει και να βοηθήσει οικονομικά την οικογένεια της. Στις περιπτώσεις αυτές η μητέρα, συνήθως, νιώθει πιο σίγουρη, καθώς τα κίνητρα που την ώθησαν να στείλει το παιδί στο σχολείο, είναι θετικά. Σε άλλες περιπτώσεις ο αποχωρισμός μπορεί να είναι δυσκολότερος για εκείνη, καθώς μπορεί να νιώθει ενοχές για την πράξη της. Στην περίπτωση αυτή το παιδί θα αντιληφθεί συναισθηματικά το άγχος, την αμφιβολία, τις τύψεις της μητέρας, γεγονός που θα του δημιουργήσει έντονη αίσθηση ανασφάλειας.
Πολλές δυσκολίες είναι δυνατόν να ξεπεραστούν μέσω μιας βαθμιαίας και σταδιακής εξοικείωσης του παιδιού με την ζωή του παιδικού σταθμού. Γύρω στην ηλικία των τριών ετών πολλά παιδιά είναι ήδη έτοιμα να αποχωριστούν την μητέρα τους για ένα εύλογο χρονικό διάστημα, εάν έχουν ήδη εξοικειωθεί με μικρότερους αποχωρισμούς (π.χ. παραμονή με γιαγιά/ παππού για κάποια ώρα, βόλτες σε παιδικές χαρές/ παιδότοπους), αλλά και αν εμπιστεύονται τους ενήλικους στους οποίους τα αφήνουν. Για τον λόγο αυτό οι γονείς θα πρέπει να φροντίσουν να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί, όταν για πρώτη φορά φέρουν το μικρό νήπιο σε επαφή με τους νηπιαγωγούς του, ώστε αυτή η «συνάντηση» να είναι θετική.
Τα μάτια του παιδιού είναι στραμμένα πάνω στους γονείς του, για να βεβαιωθεί ότι θα είναι ασφαλές στο νέο του περιβάλλον και ότι εκείνοι έχουν εμπιστοσύνη στην ικανότητά του να προσαρμοστεί σε αυτό. Σε αυτήν την προσπάθεια η νηπιαγωγός θα είναι η σύμμαχος των γονέων. Αν ο γονέας μιλήσει φιλικά μαζί της, το παιδί θα λάβει το μήνυμα ότι αυτός την εμπιστεύεται. Σε περίπτωση που είναι η πρώτη φορά για τον γονέα που θα αφήσει το παιδί εκτός δικής του επίβλεψης, τα συναισθήματα ανησυχίας είναι αναμενόμενα. Ωστόσο η νηπιαγωγός, λόγω εμπειρίας, ξέρει πώς να βοηθήσει κάθε παιδί με τον ιδιαίτερο τρόπο που εκείνο χρειάζεται. Αν, λοιπόν, οι γονείς τής δείξουν εμπιστοσύνη, περνάνε στο παιδί το μήνυμα ότι μπορεί και αυτό να την εμπιστευτεί τις ώρες που θα είναι μαζί της.
Πολλά παιδιά προσαρμόζονται ομαλά στην αρχή, αλλά δείχνουν σημάδια υποτροπής στο σπίτι. Μπορεί να εκδηλωθούν φαινομενικά άσχετα προβλήματα, όπως διαταραχή του ύπνου, μείωση της όρεξης ή ξεσπάσματα θυμού, που ίσως θεωρούνταν ότι είχαν λυθεί ή αντιμετωπιστεί. Η υποτροπή αυτή δεν θα πρέπει να ανησυχεί τους γονείς, εκτός αν διαρκεί πάρα πολύ. Είναι μια προσπάθεια του παιδιού να έρθει αντιμέτωπο με την καινούρια πρόκληση στην ζωή του. Όταν το παιδί πρέπει να αντιμετωπίσει μια πρωτόγνωρη κατάσταση, προσωρινά είναι πιθανό να κάνει βήματα προς τα πίσω σαν να θέλει να συγκεντρώσει ενέργεια για να μπορέσει να προσαρμοστεί.
Ο ρόλος των γονέων είναι να το βοηθήσουν να καταλάβει τα αίτια του συμπτώματος και, φυσικά, να καταλάβει τον εαυτό του στην προσπάθεια του να ανταποκριθεί στα καινούρια δεδομένα. Καθώς αρχίζει να το πετυχαίνει, είναι ιδιαίτερα βοηθητικό να μην παραλείπεται η επιβράβευση από τους γονείς.
Ενδεχομένως, μερικά παιδιά να αρχίσουν να έχουν στομαχόπονο ή πονοκέφαλο το πρωί πριν φύγουν για το σχολείο. Κατ’ αρχήν, οι γονείς θα πρέπει να μιλήσουν με την νηπιαγωγό, για να ανακαλύψουν αν υπάρχουν αντικειμενικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί στο σχολείο, π.χ. σχέσεις με άλλα παιδιά. Μετά θα πρέπει να μιλήσουν στο παιδί για τα συμπτώματά τους και να του δώσουν να καταλάβει ότι τόσο οι ίδιοι όσο και η νηπιαγωγός κάνουν ό,τι μπορούν, για να γίνει η ζωή του στο σχολείο πιο εύκολη και πιο ευχάριστη. Θετικό θα είναι οι γονείς να αναγνωρίσουν την δυσκολία του, να δείξουν κατανόηση, να το διαβεβαιώσουν ότι και άλλα παιδιά περνούν τέτοιες φάσεις και να του δείξουν εμπιστοσύνη ότι μπορεί να τα καταφέρει. Αν υπάρχουν υποψίες ότι το παιδί φοβάται να φύγει από το σπίτι, πρέπει να γίνει προσπάθεια να ανακαλυφθούν οι αιτίες, π.χ. μπορεί το παιδί να μην νιώθει καθόλου σίγουρο να αφήσει την μητέρα μόνη στο σπίτι ή μπορεί να νιώθει ανασφάλεια, αν υπάρχει μικρότερο αδελφάκι στο σπίτι, ότι θα χάσει την αγάπη της μητέρας.
Κάποιες στρατηγικές που μπορούν να εφαρμοστούν, ώστε να γίνει πιο εύκολος ο αποχωρισμός, αλλά και η προσαρμογή των παιδιών στον παιδικό σταθμό και να βοηθηθεί το παιδί να αποκτήσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και στο νέο του περιβάλλον είναι:
*να αποχαιρετάμε το παιδί με τρυφερότητα, αλλά και αποφασιστικότητα. Έτσι θα καταλάβει ότι εμπιστευόμαστε την ικανότητά του να αντιμετωπίσει το καινούριο περιβάλλον.
*να μην περιφερόμαστε γύρω του. Το παιδί θα καταλάβει το άγχος μας και θα δυσκολευτεί να ηρεμήσει
*να βάλουμε στην τσάντα του ένα αγαπημένο αντικείμενο από το σπίτι (ζωάκι, κούκλα ή βιβλίο)
*να μη φεύγουμε ποτέ στα κρυφά, γιατί αυτή η κίνηση κλονίζει την εμπιστοσύνη του και αυξάνει το άγχος του
*να καθιερώσουμε μια όμορφη και τρυφερή ρουτίνα αποχαιρετισμού, γνωστοποιώντας στο παιδί πότε θα έρθουμε να το πάρουμε π.χ. μόλις φάει το μεσημεριανό γεύμα ή μόλις τελειώσει κάποια συγκεκριμένη δραστηριότητα
*όταν το παιδί κλαίει, πρέπει να το καθησυχάζουμε. Να δείχνουμε ότι κατανοούμε πώς αισθάνεται, αλλά ταυτόχρονα να είμαστε ψύχραιμοι και αισιόδοξοι ότι όλα θα πάνε καλά
*στο σχόλασμα να υποδεχόμαστε το παιδί με χαμόγελο ακόμα κι αν κλαίει, χωρίς να δείχνουμε ανησυχία, να το αγκαλιάζουμε και να το ρωτάμε πώς πέρασε, χωρίς να το πιέζουμε όμως να μας δώσει απάντηση.
*να μη συζητάμε με τη δασκάλα του προβλήματα και ό,τι άλλο προκύπτει στο σχολείο μπροστά στο παιδί.
*να έχουμε καλή επικοινωνία και επαφή με τη δασκάλα του παιδιού, είναι καλό να ξέρουμε ότι έχουμε έναν σύμμαχο που θα μας βοηθήσει τόσο στην προσαρμογή, όσο και στην καθημερινότητα του παιδιού στο σχολείο.
Διαβάστε εδώ τι θα χρειαστεί να έχει στην τσάντα του το παιδί στον παιδικό σταθμό.
